juni 2022

Elisah Pals laat met Zero Waste festival zien hoe leuk leven zonder afval is

Van 2 tot en met 8 juli vindt in Breda het eerste Zero Waste Week festival plaats. Hét festival dat laat zien hoe leuk leven met minder afval is. Er zijn gedurende zeven dagen meer dan dertig activiteiten te doen, waaronder workshops, excursies, lezingen, bijzondere filmvertoningen en culinaire activiteiten. Je kunt onder andere zelf shampoo maken, koning van de kringloop worden en je kunt mee op een afvalvrije picknick in het Valkenberg.
Het festival vindt plaats op zeven verschillende aansprekende locaties in de stad. En door de vele partners is het echt een gedragen festival, voor en door de stad.

Het volledige programma vindt je hier

Op zaterdag 2 juli kwam de kersverse wethouder Peter Bakker – die ook afval in zijn portefeuille heeft – de week openen, samen met Elisah Pals in haar rol als Klimaatburgemeester van Breda.

Hoogtepunten voor de rest van de week zijn:

  • de spectaculaire Dragons Den op maandag 4 juli,
  • de Spullendag op dinsdag 5 juli (inclusief bijzondere filmvertoning van de Bredase Loes Janssen) en
  • de verspillingsvrije culinaire hap&stap route op donderdag 7 juli.

Meer informatie vind je op: zerowasteweek.nl

Leerlingen Mencia maken beelden bij trieste verhaal Held Mo

Mo Omar is in 2009 gevlucht uit Somalië. Van alle nare dingen die hij daar en later heeft meegemaakt zijn geen foto’s gemaakt, zoals dat meestal zo gaat. Leerlingen van het Mencia maken nu als tekenopdracht verschillende illustraties bij zijn levensverhaal.

Tekendocent Joep Jansen heeft het voortouw genomen. Hij schreef een opdracht en begeleidt de leerlingen uit de vierde klas van het vwo. ‘Het duurde wel even voor alle leerlingen het zestig pagina’s tellende boekje hadden doorgelezen. Maar daarna gingen ze enthousiast aan de slag met de instructies. Het ligt in de bedoeling dat Mo zelf in de klas komt en verdere aanvulling geeft op zijn verhaal, een soort Sterren op het doek.’

In 2018 werd Mo uitgeroepen tot winnaar van de Bredase Vredesprijs en in 2019 werd hij ook Held van Breda. De reden dat hij deze eretitels kreeg was dat Mo ‘straatschoffies’ aanzet tot goed gedrag als mensen helpen, de wijk schoonhouden en gewoon huiswerk maken. Daarvoor zette hij met behulp van Ray Mathijssen het project Kleine Broer op. Voor Mo was dat des te bijzonderder omdat hij niet alleen als kindsoldaat aan het werk was gezet in Somalië, maar in Nederland ook nog eens te maken had gehad met huiselijk geweld. Daarbij zijn z’n papieren vervalst en werd hij formeel vier jaar ouder gemaakt. Op zijn veertiende werd hij daardoor losgelaten door Jeugdzorg, hoewel die begreep dat hij fysiek geen achttien jaar kon zijn. Mo moest toen ook financieel voor zichzelf zorgen en dat leidde bovendien tot een schuld.

Anita van der Helm zette zijn verhaal op papier. Het boekje telt ongeveer zestig pagina’s. Omdat Mo van zijn jeugd geen fotoalbum heeft, besloten ze samen zo veel mogelijk foto’s of beelden te verzamelen via vrienden en verre familie. In de praktijk bleken de vrolijke kiekjes van voetbal of een vriendenclubje niet te passen bij het beklemmende verhaal dat Mo in zijn jeugd geleefd heeft. Anita benaderde Joep Jansen, een voormalig collega van haar. Samen maakten zij van 2003 tot 2008 de schoolkrant op het Mencia, waarmee ze de schoolkrantprijs wonnen. Joep was onder de indruk van Mo en wilde graag bijdragen aan het boekje. Eerst nam hij de vormgeving voor zijn rekening, daarna bedacht hij dat getekende beelden veel beter pasten bij het droevige relaas. Op die manier betrok hij zijn leerlingen erbij. Die zijn ruim zes weken aan het illustreren gegaan en krijgen binnenkort hun eindcijfer voor deze opdracht.

Ilse Baremans is een van de leerlingen uit 4vwo die meewerkt.

Van der Helm: ‘Het ligt in de bedoeling dat we dit boekje te zijner tijd gaan uitgeven. Maar we doen dat wel op bestelling, omdat we niet de capaciteit hebben om het in de markt te zetten. Wie interesse heeft kan zich via de website opgeven. De prijs wordt bepaald aan de hand van het aantal bestellingen, maar het zijn uitsluitend kosten die worden betaald. Niemand verdient hier iets aan.’

Team Helden van Breda kan niet wachten tot het boekje klaar is. Mo: ‘Anders ik wel! We zijn nu bijna twee jaar bezig. Het kan niet anders dan dat dit iets prachtigs wordt. Ik ben iedereen die hieraan heeft meegewerkt zeer dankbaar!’

Meld iemand aan voor de Bredase Vredesprijs

Mensen die zich buiten de schijnwerpers inzetten voor een betere samenleving, dat zijn mensen die – soms op een heel klein gebied – vrede brengen. De Bredase Vredesprijs zoekt ze ook in 2022.

Ze maken de wereld verdraagzamer en vrediger. Soms zorgen ze dat ruzies verdwijnen, armoede of eenzaamheid. Soms zorgen ze dat een buurt meer samenhang krijgt. Vrede lijkt een groot, abstract woord, maar als je goed kijkt, is het heel dichtbij.

Sinds 2003 laten de winnaars en genomineerden voor de Bredase Vredesprijs zien dat het kan: persoonlijk een bijdrage leveren aan een meer vreedzame samenleving. In Breda, of daarbuiten. Belangeloos en met niet aflatende energie zetten zij zich in – vaak op kleine schaal en buiten de schijnwerpers – voor een meer menswaardige en rechtvaardige samenleving. Zij vormen een inspiratiebron voor wie datzelfde ideaal deelt.

Dit jaar vindt de uitreiking van de prijs plaats in het Maczek Memorial in Breda. Voordrachten kunnen tot 10 augustus worden ingediend. 

Ken je iemand die volgens jou de Bredase Vredesprijs verdient?

-Aanmeldingen zijn gesloten-

Motiveer uw voordracht zo uitvoerig mogelijk, zo mogelijk met aanvullende documentatie. Hieronder geven wij u enkele suggesties waar u aandacht aan kunt besteden. Zie het als een leidraad voor uw eigen verhaal. Laat vooral uw spontaan enthousiasme en waardering in de voordracht spreken.

  1. Gegevens van uw kandidaat (naam, adres, telefoonnummer, indien van toepassing: organisatie)
  2. Wat zijn de werkzaamheden of de initiatieven van uw kandidaat Denk daarbij aan:
    • activiteiten die hij/zij organiseert
    • wat is de rol van uw kandidaat in het geheel
    • indicatie van de vereiste tijdsbesteding
  3. Wat is de bijdrage van uw kandidaat aan het verdraagzamer maken van de samenleving
    • Hoe lang heeft uw kandidaat zich al verdienstelijk gemaakt op dit terrein?
    • Kunt u concrete voorbeelden noemen van zijn/haar bijdrage op dat vlak?
    • Welk bereik hebben de activiteiten (Breda, Nederland, internationaal)?
  4. Waarom denkt u dat juist uw kandidaat in aanmerking komt voor de Bredase Vredesprijs?
    • Waarom verdient juist deze persoon het om de prijs te winnen?
    • Wat onderscheidt deze kandidaat van anderen?
    • Kunt u organisaties/personen noemen die gebaat zijn geweest bij de inspanningen van uw kandidaat? Zo ja, vermeld de contactgegevens van deze organisaties/personen en zorg dat zij de voordracht (schriftelijk) ondersteunen.

Held Jan Nagelkerken overleden

Zondag 5 juni 2022 overleed Jan Nagelkerken op 90-jarige leeftijd. Jan was een van de Helden van Breda van wie het verhaal in ons boek werd opgetekend. Hij was een Nieuw-Guinea- en Koreaveteraan. Over zijn heftige tijd in de Korea oorlog sprak hij weinig, eigenlijk alleen met lotgenoten. 

Jan vond dat de trouwe Papoea’s door Nederland in de steek werden gelaten toen het erop aankwam. En Jan deed er alles aan om dat onrecht, waar hij zelf part noch deel aan had, te herstellen. Hij besteedde veel tijd, energie en geld aan zijn maten en hun familie in Nieuw Guinea. Hij ging er, tot op hoge leeftijd altijd met koffers vol spullen naar toe en kwam met lege koffers terug. Hij sprak de taal en was er eigenlijk gewoon familie. Hij deed dat altijd in alle bescheidenheid, gewoon, omdat hij vond dat het moest. Dat leidde tot jarenlange verbondenheid en vriendschap.

Als sportinstructeur bij de KMA was hij een goed voorbeeld voor generaties officieren; zijn doorzettingsvermogen en hoge pijngrens herinneren velen van hen zich nog jaren later. Dat hij ruste in vrede. 

(Foto: Willem Paterik)

Op Held Albert Bugaj kun je altijd rekenen

Albert (72) is zoon van een Poolse bevrijder en een van de drijvende krachten achter het Maczek Memorial. Als zelfbenoemde manus-van-alles beheert hij o.a. de winkel, de webshop en treedt hij op als conciërge. Albert: ‘Als er iets wordt gevraagd dan pak ik dat op. Ik vind het belangrijk om iets voor anderen te doen, en door dit vrijwilligerswerk kan dat. Ik vind het, net als iedereen, prettig om gewaardeerd te worden voor wat ik doe.’

Foto: Ria Bugaj

Wie: Albert Bugaj (72)
Beroep: Meubelmaker en interieurbouwer (gepensioneerd)
Vrijwilligerswerk: Maczek Memorial Breda
Sinds: 2000
Uren per week: 10

Wat houdt je vrijwilligersbaan precies in?
‘Eigenlijk doe ik allerlei werk, zowel in het memorial als thuis op de computer. In het memorial ben ik een soort manus van alles; als er iets wordt gevraagd dan pak ik dat op. Ik beheer de webshop en de winkel en ik treed op als conciërge, ik doe het gebouw open en dicht en ben er als dat nodig is. Verder ben ik gastheer waarbij ik mensen ontvang en ook help ik bij het conserveren van de uitgebreide collectie. En zo’n twaalf jaar geleden heb ik de website maczekpantsersoldaten.nl opgezet. Daarop vind je foto’s en gegevens van veel van onze Poolse bevrijders. Dat blijkt voor veel familieleden en nazaten van Poolse soldaten een belangrijke bron van informatie over hun vader, opa of oom. En de belangstelling ervoor komt echt uit de hele wereld.’

Hoe ben je erin gerold?
‘Mijn vader was sergeant bij de genie in de divisie van Maczek. Na de oorlog had hij misschien wel terug kunnen gaan naar Polen, maar dat wilde hij niet, net als heel veel van zijn maten. Polen had een communistisch bewind en dat was voor voormalig geallieerde militairen niet echt aantrekkelijk. Hij begon in Breda met helemaal niets en bouwde in korte tijd een zaak op in woninginrichting, met eigen personeel. Toen hij 38 was overleed hij aan leukemie, ik was toen acht.’

‘Ik wist dat mijn vader ook in Afrika had gevochten. Toen ik een keer met mijn vrouw op vakantie was in Italië bezochten we Monte Cassino. De gids vertelde toen dat het Poolse soldaten waren die daar uiteindelijk de overwinning behaalden. Dat wekte mijn interesse; misschien had mijn vader er wel gevochten. Ik heb toen contact gezocht met het Maczek museum in Breda om dat uit te zoeken. Kort daarna werd ik er vrijwilliger en ik ben er gebleven. Over mijn vader kon ik overigens uiteindelijk via het museum nog heel wat informatie vinden.’

Welke eigenschappen heb je hiervoor nodig?
‘Je moet wel wat doorzettingsvermogen hebben. In het oude museum was er heel veel vrijheid. Als je iets bedacht kon je dat uitvoeren. Mijn ervaring als meubelmaker/interieurbouwer heb ik daar vaak ingezet, met veel plezier. In het nieuwe memorial zijn er meer beperkingen. Daar kun je niet zomaar losgaan, er zijn strakke regels voor wat er wel en niet mag. Daar heb ik ongeveer een jaar aan moeten wennen. Nu voel ik me daar wel op mijn gemak. Als ik iets nieuws bedenk leg ik mijn plan voor en hoor ik het wel.
En natuurlijk moet je wel interesse hebben in de geschiedenis, specifiek die van de Polen.’

Wat kost het je?
‘Het kost vanzelfsprekend vrije tijd. En het komt niet altijd uit als er iets wordt gevraagd. Maar ik doe dat dan toch, want je moet het van de vrijwilligers hebben. Voor Ria, met wie ik achtenveertig jaar ben getrouwd, is dat niet altijd leuk. Maar zij steunt mij gelukkig door dik en dun.’

Wat brengt het je/Wat is je leukste ervaring?
‘Ik vind het belangrijk om iets voor anderen te doen, en door dit vrijwilligerswerk kan dat. Ik vind het, net als iedereen, prettig om gewaardeerd te worden voor wat ik doe. Mijn vader kreeg die erkenning eigenlijk te weinig. Net als asielzoekers was hij in een vreemd land en sprak hij de taal niet. En ook hij werd daarom gediscrimineerd. Ik vind het knap dat hij desondanks heeft doorgezet. En dat wil ik overnemen.’

‘Ik vind het geweldig dat het Maczek Memorail er is gekomen. Toen het oude museum moest stoppen was er een tijd niets en dreigde de nagedachtenis verloren te gaan. Het memorial is nu een plek voor erkenning en waardering van de Poolse bevrijders die dat zo verdienen. De zichtbaarheid mag nog wel worden versterkt.’

Welke tips heb je voor anderen?
‘Je moet nastreven wat je echt wilt doen, wat dan ook. Je moet je daarbij nooit aan de kant laten zetten door negatieve mensen of ervaringen. En ik vind dat mensen elkaar beter moeten leren kennen, begrijpen en waarderen. Zelf probeer ik dat altijd te doen. Waardering is voor iedereen belangrijk.’