Beppie begeleidt buitenlandse vrouwen met naald en draad en leert ze zo op laagdrempelige manier de Nederlandse taal en helpt bij sociale contacten. Carla begeleidt bewoners in de bed-bad-en-broodregeling en doet incidentele hulpverlening in het buitenland. Beiden organiseren ze activiteiten voor Mondiaal Centrum Breda (MCB).

Tekst en foto: Anita van der Helm

Wie: Beppie van Herp (70) en Carla Marcelissen (53), vrijwilligers Mondiaal Centrum Breda (MCB)
Beroep: Beppie was sociaalpsychiatrisch verpleegkundige en ging in 2019 met pensioen; Carla werkt vier dagen per week als doktersassistente
Vrijwilligerswerk: Beppie: begeleiden naald en draad naast jarenlange mantelzorg voor haar schoonmoeder; Carla: individuele begeleiding van bewoners (bed-bad-en-broodregeling); denktank Mondiaal Centrum Breda (MCB), incidentele hulpverlening in het buitenland. Beiden: activiteiten organiseren voor MCB
Sinds: 2016 en 2015
Uren per week: Beppie ongeveer 4 uur; Carla ca 8 uur plus daarnaast de incidentele reizen en sponsoring

Beppie

Wat houdt je vrijwilligersbaan precies in?
‘Als een nieuwe buitenlandse vrouw zich meldt, laat ik haar de kast met wol en stoffen zien. Met handen en voeten vraag ik haar wat ze wil maken. Van lieverlee leren vrouwen hier op een veilige manier Nederlands praten. Maar het is ook iets van sociale contacten, onder de mensen zijn. Kinderen mogen mee; we hebben een vrijwilligster die ze opvangt.
Zelf vind ik breien, haken en met naald en draad werken leuk. Het is ook fijn om dat met en voor vluchtelingen te doen. Ze zijn soms wel heel anders, willen vooral snel moeilijke dingen doen. Of ze vinden de afwerking niet belangrijk. Terwijl ik ze, als ze niks weten van een naaimachine, vooral eenvoudige dingen wil laten doen.’

Hoe ben je erin gerold?
‘Een jaar of zeven geleden kwamen de Syrische vluchtelingen naar Nederland. Ik wilde wel wat voor ze doen. Bovendien was ik een jaar of 65 en keek ik wat ik zou willen voor als ik met pensioen was.
Op een verjaardag hoorde ik een kennis praten over het Mondiaal Centrum. Ze zat daar in het bestuur en ze vroeg me of ik aanspreekpunt wilde zijn voor de Naald en Draadgroep.
Daarna heb ik die groep helpen opzetten door een flyer te maken en te helpen met verspreiden. We legden ze bij taalscholen, bij de bieb en spraken vrouwen aan. Eerst waren we met een klein clubje, drie vier vrouwen. Later waren we wel met tien en was er een wachtlijst. We stopten tijdens corona, misschien wel twee jaar. Ik onderhield contact via appjes of kaarten. Inmiddels is alles weer opgepakt.
Vanuit daar ben ik me ook gaan inzetten om activiteiten te organiseren als lezingen of andere bijeenkomsten. Momenteel zijn we bezig om te kijken of we op 8 maart, Internationale Vrouwendag, iets kunnen doen. En elk jaar in de Vredesweek doen we ook van alles.’

Waarin verschilt het van je ‘gewone’ werk?
‘De basis is dat je iemand ondersteunt in stapjes maken naar de maatschappij. Daarvoor moet je goed kunnen luisteren. Maar het verschil is dat het hier lekker gezellig mag zijn, graag zelfs.’

Wat kost het je?
‘Mijn schoonmoeder heeft jarenlang verzorging gekregen van mijn man, zijn zuster en mij. We waren er dagelijks: wij vier dagen en zijn zus drie. Vanuit mijn opleiding als verpleegkundige mocht ik zijn moeder gewoon onder de douche zetten.
De laatste twee jaar zijn erg intensief geweest. Je kunt eigenlijk niet goed weg, dan moet er vervanging zijn. Op die manier was het soms een gepuzzel om de agenda rond te krijgen, juist omdat ik niet steeds weg wilde zijn op de woensdagmiddagen bij het MCB; k vind het contact met die vrouwen belangrijk. Mijn man heeft weleens gevraagd of ik “nu alwéer naar het MCB moest”. Je tijd om samen te relaxen wordt minder.’

Wat brengt het je?
‘Het is fijn als je vrijwilligerswerk dicht ligt bij wat je leuk vindt. De kinderen die meekomen, zie je opgroeien. En de taal van de buitenlandse vrouwen gaat vooruit. Als we na enkele jaren soms afscheid nemen, gewoon, omdat ze weer andere dingen gaan doen, zie je wat er ondertussen allemaal is veranderd en vooruit is gegaan. Dat geeft veel voldoening.’

Welke tips heb je voor anderen?
‘Als je van je hobby je vrijwilligerswerk kan maken, kost het je weinig. Terwijl het veel oplevert. We hebben hier trouwens nog mensen nodig voor de kinderopvang. Dus als je je het leuk vindt om met kleine kinderen om te gaan …’

Aanmelden als vrijwilliger? mondiaalcentrumbreda.nl/ondersteunen/

Carla

Wat houdt je vrijwilligersbaan precies in?
‘Sommige uitgeprocedeerden vallen in de bed-bad-en-broodregeling. Ze krijgen hier onderdak. Het kan ook gaan om asielzoekers die nog niet zijn uitgeprocedeerd, maar die via het COA geen onderdak krijgen. Vaak zijn dat ongedocumenteerden.
Eens per drie weken is er een overleg. Vanwege mijn werk als doktersassistente krijg ik nogal eens te maken met medische vragen. Ik ben geen arts maar ik kan wel wat advies geven.
Voor de denktank ben ik gevraagd omdat de gemiddelde leeftijd van de bestuurders nogal hoog is. Ik ben de verjonging’, lacht Carla.

Hoe ben je erin gerold?
‘Sazan van het Maatjesproject (een andere Held van Breda, red.) vroeg me te helpen bij het Offerfeest. Van haar hoorde ik over de afgewezen asielzoekers en de ongedocumenteerden.
Er bleken veel regels te zijn, vaak onrechtvaardig. Dan moesten ze bijvoorbeeld binnen zes weken bewijzen wat hun achtergrond was. Maar zoiets kost veel meer tijd. Ik wilde ook voor deze mensen het welzijn dat voor gewone Nederlanders zo vanzelfsprekend is. Eigenlijk heeft ieder mens toch recht op een menswaardig bestaan in een vreedzame samenleving?’

Waarin verschilt het van je ‘gewone’ werk?
‘Hier moet ik veel creatiever zijn voor wat betreft medische zorg. Noodzakelijke zorg wordt geleverd, maar deze mensen zijn verder onverzekerd. Dat betekent soms echt meer moeite doen om een verwijzing te krijgen van een huisarts. Die doet dat niet zomaar. Ik word dan als een pitbull en ga net zo lang door tot die verwijzing er is.
Soms zit het systeem ook zó raar in elkaar. Dan staat iemand op een wachtlijst voor het een of ander en wordt die er na driekwart jaar wachten afgehaald. Reden: we hebben geen Arabischsprekende therapeut. Terwijl de betreffende persoon gewoon Nederlands spreekt. Ook dat soort zaken pak ik op. Je moet hier erg vasthoudend zijn.’

Wat kost het je?
‘Ik heb niet het gevoel dat dit me wat kost, dat ik iets moet inleveren. Het werk voor het MCB doe ik op mijn vrije dag, zodat de andere gezinsleden er weinig last van hebben. Mijn man en drie opgroeiende kinderen hebben niet zoveel op met dit vrijwilligerswerk. En dat is allemaal prima, niet iedereen hoeft zo enthousiast te zijn als ik.
Wat ik wel eens jammer vind, is dat ook mijn verdere omgeving weinig respons geeft. Zo heb ik voor de vlucht naar Oeganda later dit jaar al mijn vrienden en kennissen aangeschreven. Daar kwam geen enkele reactie op en dat maakt me wel verdrietig. Maar ik laat het wel achter me.’

Wat brengt het je?
‘Er zit een stukje onrecht bij deze mensen; daar wil ik echt voor vechten. Want als ik dat niet doe, worden ze over het hoofd gezien. Eigenlijk zijn er te weinig mensen die moeite willen doen voor een ander.
Ik doe wat ik kan. Dat maakt me blij.
En als ik zie dat er wél een overweldigende reactie is op het rugzakjes klaarmaken voor vluchtelingenkindjes op Lesbos, krijg ik heel warme gevoelens.’

Welke tips heb je voor anderen?
‘Voor mijn reis naar Oeganda zamel ik geld in. Mijn reis- en verblijfskosten betaal ik zelf, maar er wordt ook van alles uitgedeeld door de stichting Hope for Life. Gelukkig zijn er ook andere donateurs.
We kopen lokaal handdoeken en zeep of bijvoorbeeld schoenen en delen dat uit. Verder zet ik me in om vrouwen daar te empoweren door te luisteren en te inventariseren waar ze tegenaan lopen. Samen zoeken we dan naar oplossingen. Dat zijn dingen die dicht bij mezelf liggen.

Serieus, het is fijner om te geven dan te ontvangen. Probeer maar eens of het klopt wat ik zeg en kijk op de website van Hope for Life!’

Voor meer info of donaties: hope-for-life.info

Ze werken aan een Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO). Een groep particulieren heeft dan volledige zeggenschap om een aantal woningen te realiseren.
Om dat voor elkaar te krijgen, moet er nog heel wat water door de Rijn stromen. Henk: “Het is een missie. Een klus die veel tijd kost. En waarvoor je heel geduldig moet zijn. Maar, ook iets wat al veel geestelijke rijkdom heeft gebracht!”

Tekst en foto: Albert Bienefelt

Wie: Henk van Houten (66 jaar) en Ton Hermans (56 jaar). Ze kennen elkaar zo’n vier jaar. Met nog twee anderen vormen ze het bestuur van de CPO CFH-Breda. CFH staat voor Charge Free Home, een elektriciteit leverende woning. Een aantal van deze woningen bij elkaar vormt een wijk die meer dan zelfvoorzienend is. Ton is voorzitter, Henk doet de technische zaken. Het bestuur vergadert iedere maand. Soms online, anders bij Henk thuis.
Beroep: Henk is huisman en 28 jaar geleden met pensioen gegaan. Ton coacht jonge mensen bij Avans Hogeschool.
Vrijwilligerswerk: Het bijhouden van allerlei ontwikkelingen op het gebied van duurzaam bouwen. En uitzoeken wat de effecten daarvan zijn op het milieu en de portemonnee. Maar ook het vinden van gelijkgestemden. Om zo op een betere manier met de aarde om te gaan.
Uren per week: Henk ongeveer zestig uur per week, Ton vier à zes uur per week.

Wat houdt jullie vrijwilligersbaan precies in?
Henk vertelt: “Zie het als een burgerinitiatief. We proberen op een innovatieve manier een groep mensen enthousiast te krijgen om een zelfvoorzienende wijk te bouwen. Of eigenlijk nog een stapje verder. Met woningen die dus evenveel of meer energie opleveren dan dat ze verbruiken. Door ze te voorzien van zonnecollectoren, driedubbel glas, hoge isolatie, een warmte-terug-win-installatie et cetera. Een wijk waar de bewoners naast de ladder en de kruiwagen ook de energievoorziening en de mobiliteit delen. De energie die overblijft, kan worden opgeslagen. Bijvoorbeeld om te gebruiken voor deelauto’s. Als er dan nog steeds energie over is, dan kunnen bewoners uit een naburige wijk daarvan profiteren. Mogelijk zou zelfs een heel dorp vrij van energievraag kunnen zijn. Een mooi voorbeeld is het Traais Energie Collectief in Terheijden. Op allerlei manieren wordt daar duurzame energie opgewekt. De opbrengsten blijven in het dorp. De bewoners zijn eigenaar. ”

Ton vult aan: “Om de plannen te kunnen realiseren, hebben we voldoende deelnemers nodig. Er is genoeg animo. Met vijftig woningen kan het. Maar om echt het verschil te maken zouden meer woningen nodig zijn. Dan hebben we natuurlijk wel bouwgrond nodig, bijvoorbeeld in Teteringen. Het lukt ons maar niet om de juiste mensen van de gemeente Breda te spreken. Op mails komt geen reactie. Het voelt alsof we worden belemmerd. We lichten onze plannen graag toe. Geef ons die kans!”

Hoe ben je erin gerold?
Ton: “Een jaar of vier geleden las ik een verhaal van Henk. Dat maakte me nieuwsgierig. Toen heb ik hem een mail gestuurd. Zo is het contact ontstaan.”
Henk: “Mijn vrijwilligerswerk heeft een lange geschiedenis. In 1994 ben ik gestopt met werken. Ik werd huisvader. Eind dertig was ik. Natuurlijk in goed overleg met mijn vrouw. Zij zorgt nog steeds voor ons inkomen. Dat was in die tijd best bijzonder, een man bij de schoolpoort. Ik ben er eigenlijk ingegroeid als wereldverbeteraar. Dat is best mooi en bevredigend.
De opwarming van de aarde is echt een groter probleem dan veel mensen denken. Al lang geleden las ik berichten over de aardgaswinning in Groningen. Ik zag het misgaan. We moeten door een andere bril naar onze aarde kijken. Ik ben me steeds meer gaan verdiepen in allerlei technieken. Er is zo veel mogelijk! En ik ben een ervaringsdeskundige. Onze energiewoning wekt negenduizend kWh per jaar op. Dat gebruiken we in huis. En dan blijft er nog genoeg over. Daarmee kunnen we achttienduizend kilometer met onze elektrische auto rijden. Mijn kennis en ervaring zet ik graag in!”

Waarin verschilt het van je ‘gewone’ werk?
Ton: “Eigenlijk zie ik veel raakvlakken. Net als in mijn werk vind ik het belangrijk om vooral jongeren bewust te maken. Zij zijn de toekomst. Ik ben ook lid van een lectoraat. Dat is een groep die onderzoekt hoe het huidige economische systeem vervangen kan worden door een betekeniseconomie. Met als resultaat dat het gevoel van geluk en tevredenheid toeneemt. We doen onderzoek naar de transitie op het gebied van onder andere landbouw, productie en ook wonen. Er is nog veel te doen.”
Henk: “Ik werk al een hele tijd niet meer. Als ambassadeur wil ik mensen vooral in de war brengen. Door een spiegel voor te houden. Kijk bewuster naar onderwerpen als circulariteit en duurzaamheid. Met cijfers en uitspraken probeer ik te prikkelen. Focus je op kosten, dan gaat de kwaliteit omlaag, Focus je op kwaliteit, dan gaan de kosten omlaag!”

Wat kost het je?
Ton: “Vasthoudendheid, blijven geloven in een verandering. En tijd. Tijd om te lezen en te vergaderen. En om vergelijkbare initiatieven te bezoeken. Omdat ik nog fulltime werk, lukt het niet om er meer mee bezig te zijn. Bij Henk is dat wel anders. Hij staat ermee op en gaat ermee naar bed.”
Henk vult aan: “Gelukkig krijg ik alle ruimte van mijn vrouw. Ik doe het huishouden, zij werkt nog volledig. Als ik mijn vrijwilligersuren zou klokken, kwam ik wel aan de zestig!”. Ik lees enorm veel, probeer alle ontwikkelingen bij te houden. Alle nieuwe technieken probeer ik te begrijpen en te delen. Als bestuur doen we ons uiterste best om een CPO in Breda voor elkaar te krijgen. Het is frustrerend dat dit nog steeds niet lukt.”

Wat brengt het je?
Ton: “Het geeft veel inzichten. Super om met gelijkgestemden na te denken over de toekomst van de aarde. En te kijken wat ik daar zelf in kan betekenen. Dat we een doorstroom naar een aantal bewust energieleverende gebouwen op gang kunnen brengen. Iedere nieuwe woning is er weer eentje. Met onze CPO willen we ook specifiek gaan bouwen voor jonge mensen. Het is prachtig als we jongeren op lokaal niveau een handje kunnen helpen. Zo groei ik ook als mens.”
Henk: “Voor mij is het een manier van leven geworden. Met ons eigen huis wil ik anderen overtuigen. Het kan! Mijn taak zit er nog lang niet op. Want uiteindelijk moet iedere woning zelfvoorzienend zijn. Duurzaamheid is mijn grootste hobby. Als ik nog tijd over heb, speel ik een partijtje golf.”

Welke tips heb je voor anderen?
Ton en Henk zijn eensgezind: “Gewoon beginnen, ook als het iets kleins is. Je kunt impact maken door over je inspanning te vertellen. Zo inspireer je anderen. En zij doen dat op hun beurt ook weer. Dat heeft echt effect. En uiteindelijk is saamhorigheid dé sleutel om te komen van energiearmoede naar energierijkdom!”

Meer weten? Kijk dan op bredacirculair.nl/portfolio-items/chargefreehome/