Met hart en ziel zet Freek zich in voor de Kapeltuin

Wie: Fred van Ommeren
Beroep: Hovenier
Vrijwilligerswerk: Aanleg, onderhoud en beheer buurttuin De Kapeltuin Breda.
Sinds: 2005
Uren per week: 40 tot 45 uur

Waarom is het tuinieren jouw passie?
‘Op mijn twintigste ontdekte ik dat tuinieren voor mij een ontspannende, boeiende en een erg interessante bezigheid was, eentje waarin ik al mijn creativiteit kwijt kon. Het mooiste van tuinieren is dat je heel bewust de jaargetijden beleeft. Het boeide mij zo erg, dat het mijn beroep werd. Om het goed onder de knie te krijgen volgde ik talloze cursussen en bezocht ik zelfs seminars van de universiteit van Wageningen. Het ecologisch verantwoord tuinieren heb ik mij op deze wijze eigen gemaakt.

Waar ben je tuinman geweest?
In Groningen vond ik mijn eerste werkgever voor wie ik met een aantal vrijwilligers een groot park heb onderhouden. Helaas was het parkonderhoud een sluitpost op de begroting. Daarom hield het onderhoud op een gegeven moment op en eindigde ook mijn aanstelling als hovenier. Gelukkig vond ik soortgelijk werk bij het Historisch Openlucht Museum in Eindhoven waarvan het Prehistorisch Dorp een themapark is. Als ik op die periode terugkijk, heb ik daar de baan van mijn leven gehad.

Sinds wanneer doe je dit vrijwilligerswerk en hoe rolde je erin?
Eigenlijk al vanaf 2005, want toen kwam ik op het idee om het nog braakliggende stuk grond rondom de Kapel van Gageldonk – ter grootte van een half voetbalveld – onder mijn hoede te nemen. Omdat ik met pensioen was en de kapel niet ver van mijn woning staat, kwam ik er nogal eens. Toen al jeukten mijn handen om er een moes- en siertuin te beginnen. Een openbare tuin die ook nog eens ontmoetingsplek voor de buurt zou dienen.

Helaas was dat niet zo eenvoudig als ik dacht. De beheerder van Stichting Hendrik de Keyser, eigenaar van de grond en van de kapel, dacht daar heel anders over. Keer op keer als ik toestemming vroeg om er een buurttuin aan te leggen, ving ik bot. Pas nadat ik enkele keren eigenzinnig het kniehoge gras had gemaaid en de meer dan drie meter hoge heg had gesnoeid kreeg ik toestemming. Daarmee ging mijn lang gekoesterde wens in vervulling en maakte ik een op basis van een kloostertuin.

Na een oproep in de wijkkrant van de Haagse Beemden meldde zich een twaalftal vrijwilligers om mij te helpen bij de aanleg. Kort daarna, in 2012, hebben we de vereniging De Kapeltuin Breda opgericht.

Wat doe jij precies als vrijwilliger en hoeveel tijd steek je erin?
Elke dag van de week ben ik in de tuin te vinden, dus ook op zaterdag en zondag. Door de jaargetijden heen ben ik gemiddeld zo’n veertig tot vijfenveertig uur per week in de tuin bezig. Vakanties neem ik als de tuin daar geen nadeel van ondervindt. Naast het zaaien en planten zoek ik aan het begin van het seizoen naar ontkiemde zaailingen en kies ik welke ik wil gebruiken. Ik bemest, snoei, geleid de planten en bij droogte geef ik ze water. De paden wied ik eerst handmatig en later met de schoffel. Ik zorg ervoor, dat de paden en planten duidelijk afgebakend zijn, zodat de bezoekers niet tussen de planten doorlopen. De hekjes en tuinafscheidingen maak ik bij voorkeur van wilgentakken. Naast deze natuurlijke materialen gebruik ik als bestrijdingsmiddel uitsluitend natuurlijke stoffen, zoals brandnetelgier.  

Zijn er verschillen met het werk uit je werkzame leven en die van nu?
Vakmatig niet, inhoudelijk wel. Het is namelijk een buurttuin waar jaarlijks activiteiten worden gehouden. Ze maken een bezoek aan de tuin extra aantrekkelijk. Met de organisatie daarvan heb ik namelijk ook bemoeienis. Zo hebben we ieder jaar een optreden van een Artist in Residence. Dan treedt een kunstenaar op die zich erg bij de tuin betrokken voelt. Sinds vorig jaar doen we mee met Struinen in de tuinen. Dan wordt er een klein muziekfestijn gehouden op het grasveld achter de kapel. Voor muziekliefhebbers is er jaarlijks een Open Podium. Ook de Kunstroute Haagse Beemden doet onze tuin jaarlijks aan.

Voor kinderen zijn er allerlei praktische activiteiten, zoals het poten van aardappels en later het rooien. Op verzoek geef ik kleine groepen kinderen tekst en uitleg over de tuin in relatie tot de natuur. Dat vind ik wel het leukste van mijn werk. Dus ja, inhoudelijk is dit vrijwilligerswerk voor mij wezenlijk anders dan toen ik er als professional hovenier mee bezig was.               

Heb jij nog een tip?
Bijna dagelijks komen er mensen in de tuin die er rust zoeken, om raad verlegen zitten of hun verhaal kwijt moeten. Dat is gezellig, maar dat vraagt ook het nodige van mij als gastheer. Hoewel, ik heb het er graag voor over. Voor de wijkbewoners heb ik de tip om onze tuin eens te komen bezoeken, het is echt de moeite waard. Je vindt er rust, en als je wilt steek je er ook nog wat van op.’