Wie: Ahmad Bayae (36)
Beroep: (Voorheen) Transporteur bouwmaterialen
Vrijwilligerswerk: Mondiaal Centrum Breda, Vluchtelingenwerk
Sinds: 2015
Uren per week: 12
Wat houdt je vrijwilligersbaan precies in?
“In het Mondiaal Centrum begon ik in 2015 als vrijwilliger met het sorteren van kleding die werd ingezameld. In 2017 heb ik een fietsclub opgericht; veel nieuwkomers in Nederland hebben nooit geleerd om te fietsen. Dat geldt vooral voor vrouwen; mijn vrouw was de eerste die les van me kreeg.
Die fietslessen zijn zowel theoretisch als praktisch. Het is natuurlijk belangrijk om de verkeersregels goed te kennen, voor je eigen veiligheid en die van anderen. En je krijgt hier een boete als je licht het niet doet; dat is niet in alle landen zo.
Het oefenen in de praktijk gebeurt op het schoolplein naast het Mondiaal Centrum, na schooltijd. Inmiddels heb ik zo’n vijftig mensen leren fietsen. Fietsen is goedkoop en gezond. En het is natuurlijk heel leuk als ik iemand voorbij zie fietsen die les van me heeft gehad.
“Toen ik hier zelf als vluchteling binnenkwam had ik het gevoel dat ik verdwaald was; ik kende de weg niet en wist niets van de samenleving. Nu help ik anderen om wél hun weg te vinden.”
Vanaf 2018 had ik niveau B2 Nederlands en ben ik brieven gaan vertalen in het Arabisch. Dat doe ik mondeling. Ik werk altijd met nieuwkomers, voor wie veel correspondentie ingewikkeld en onbegrijpelijk is. Het gaat dan om brieven van de gemeente, de belastingdienst en andere instanties, maar ook bijvoorbeeld om een rekening van de tandarts. Verder help Ik ook met aanvragen voor de voedselbank en de BredaPas. Ook kan het gaan om een schoolstartpakket en activiteiten voor kinderen.
Toen ik hier zelf als vluchteling binnenkwam had ik het gevoel dat ik verdwaald was; ik kende de weg niet en wist niets van de samenleving. Nederland kent heel veel en ingewikkelde regels. Zeker als je de taal nog niet goed spreekt kan het leven daardoor erg moeilijk worden. Het is mijn bedoeling om mensen wegwijs te maken en op weg te gaan naar zelfredzaamheid.
Ook werk ik voor Vluchtelingenwerk. Nadat ik daar eerder als vrijwilliger werkte, heb ik er sinds kort een stageplek in het kader van de opleiding Maatschappelijke Zorg die ik volg. Ik zit een dag per week op school, drie dagen bij Vluchtelingenwerk en op vrijdag in het Mondiaal Centrum met Bredapost, mijn brievenspreekuur.”
Hoe ben je erin gerold?
“Ik ben opgegroeid in Syrië, als zoon van een Syrische moeder en een Palestijnse vader. De ouders van mijn vader vluchtten in 1948 vanuit Palestina naar Syrië, en hij heeft daar een transportbedrijf voor bouwmaterialen opgezet. We maakten daar vanaf 2011 drie heftige oorlogsjaren mee, waarbij ik veel familie verloor. Mijn vader werd gevangengezet omdat hij voedsel vervoerde. Zelf werd ik steeds vaker aangehouden bij roadblocks als ik onderweg was, en iedere keer wist ik niet hoe dat zou aflopen. Het werd steeds gevaarlijker, en halverwege 2014 ben ik vanwege de oorlog hiernaartoe gekomen. Ik koos voor Nederland omdat ik had gehoord dat hier minder discriminatie was dan in andere landen buiten Syrië. Ik heb geen spijt gehad van mijn keuze.
“Niets doen is gewoon geen optie. Iets opbouwen begint met de taal leren, anderen ontmoeten en meedoen.”
Bij mijn aanmelding in Ter Apel, waar iedereen terechtkomt, vroeg ik in 2014 asiel aan. Omdat ik een Palestijnse achtergrond had, en Nederland en de overige EU landen in die tijd Palestina niet erkenden, was ik hier stateloos. Eigenlijk ben ik van nature optimistisch, maar in die periode voelde veel stress en onzekerheid. Dat geldt natuurlijk voor alle vluchtelingen; je komt hier niet voor de lol.
Via AZC’s in Veenhuizen, Budel en Heerlen kwam ik uiteindelijk in Breda terecht.
Ik was in Syrië getrouwd en moest mijn vrouw daar achterlaten. In Nederland was ik alleen, geïsoleerd en moest ik vanaf nul beginnen. Met alle Nederlandse regels en procedures was dat niet gemakkelijk. Vluchtelingenwerk heeft me gelukkig met veel praktische dingen heel goed geholpen.
Het eerste contact dat ik in Breda had was met Sazan Malko, in het Mondiaal Centrum Breda. Ze was zelf als Koerdische uit Irak gevlucht. Zij hielp mij met het leren van de taal en ik heb haar direct gevraagd of ze vrijwilligerswerk voor mij wist. Iets opbouwen begint met het leren van de taal, het bouwen van een netwerk in de samenleving en actief participeren. Dat betekent ook anderen ontmoeten en afspraken nakomen. Vrijwilligerswerk is daarvoor een logische en goede manier, en echt op allerlei manieren van groot belang. Niets doen is gewoon geen optie. Er zijn in Nederland allerlei instanties die hulp kunnen en willen bieden. Maar die moet je dan wel weten te vinden. Taal is vaak een grote belemmering. Sazan heeft me geweldig op weg geholpen. En via haar ben ik hier begonnen.
“Ik weet uit eigen ervaring hoe moeilijk het kan zijn om de zorg of instanties te begrijpen. Daarom wil ik mensen wegwijs maken en op weg helpen naar zelfredzaamheid.”
Vanwege gezondheidsproblemen kan ik moeilijk fysiek zwaar werk doen. De ‘carrière’ die ik voor mezelf zie gaat van vrijwilligerswerk, via opleiding en stage naar uiteindelijk betaald werk in de maatschappelijke sector. “
Welke eigenschappen heb je ervoor nodig?
“Geduld. En van nature ben ik niet zo geduldig. Het gaat er niet alleen om dat ik de inhoud van een brief goed uitleg. Dat is dikwijls ingewikkeld en kost tijd. Maar er zit vaak een wereld achter zo’n brief. Mensen willen hun verhaal doen. Ik bied een luisterend oor en probeer ook advies te geven. Naast geduld heb je daar ook wel inlevingsvermogen voor nodig.
Ook het geven van fietsles kan soms veel van je geduld vragen.”
Wat kost het je?
“In het hele traject heb ik wel tegenslagen gehad. Mijn vader en moeder overleden en ik kon er niet bij zijn. Toen mijn vader erg ziek was heeft hij mij dringend gevraagd om afscheid te komen nemen, maar dat was gewoon te gevaarlijk voor me. Dat was verschrikkelijk.
En de voortdurende onzekerheid in het hele traject was zwaar. Ik heb fysieke klachten, en de pijn is een vriend die altijd laat weten dat hij er is.
Maar ik ben optimistisch van aard en ben verantwoordelijk voor mijn gezin. Mijn vrouw is hier ook gekomen en we zijn de trotse ouders van drie kinderen. Ik wil altijd sterk blijven.
Procedures zijn ingewikkeld en correspondentie van instanties is voor veel mensen, ook mensen die hier zijn geboren, moeilijk te begrijpen. Het versimpelen van brieven zou al veel helpen.
De zorg is niet gemakkelijk toegankelijk en communicatie met een ziekenhuis is, zeker voor nieuwkomers, niet eenvoudig. Zelf ben ik in Nederland vier tanden kwijtgeraakt omdat ik de tandarts niet goed begreep. Ik weet dus uit eigen ervaring hoe het kan zijn, en hoe belangrijk taal is.
Er zijn mensen die daarom geen afspraak durven te maken, ook uit schaamte. Dat is slecht voor hun gezondheid, en als ze zieker worden kost dat de samenleving uiteindelijk ook meer geld. Dat frustreert me wel eens.”
“Blijf positief, ook bij tegenslagen. En waar je ook terechtkomt, handel alsof het voor altijd is.”
Wat brengt het je? Wat is je leukste ervaring?
“Ik ben er trots op dat ik zover ben gekomen. Ook ben ik trots op alle mensen die ik voorbij zie komen die hier hun leven willen opbouwen en zich daarvoor zo inzetten. Het is vaak al een hele stap om iemand om advies te vragen. Dat is een teken dat iemand mee wil doen. En als ik dan kan helpen, geeft me dat veel voldoening.”
Wie is een voorbeeld voor je?
“Sazan Melko. Als vluchteling en ondanks gezondheidsproblemen is ze er altijd voor anderen. Zij heeft zoveel moois opgebouwd.”
Waar maak je je zorgen over?
“Niet alles gaat goed. Ik hoop dat Nederland altijd zo’n mooi land blijft als het is. Zonder oorlog en zonder extremen die mensen uit elkaar drijven.”
Welk advies heb je voor anderen?
“Blijf positief, ook bij tegenslagen. En waar je ook terechtkomt, handel alsof het voor altijd is. Begin direct met opbouwen. Leer de taal, ontmoet anderen en leer de samenleving kennen. En doe mee.”
De pagina van Ahmad op Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100067906426415
