Mei: De Luisterlijn is er voor iedereen

Deze keer is een complete organisatie Held van de Maand. De Luisterlijn is voor heel veel mensen een levenslijn, een plek waar ze hun verhaal kwijt kunnen, waar ze niet veroordeeld worden maar waar geluisterd wordt.

De vrijwilligers van de Luisterlijn zijn goed getraind voor ze starten. Want echt luisteren is niet makkelijk. In veel gesprekken die we voeren kom je toch snel met een advies, een suggestie. Daarom krijgt iedereen die zich als vrijwilliger meldt een gedegen training. Ook de begeleiding van de vrijwilligers goed geregeld.

Albert, Heleen en Jacqueline zijn daar alle drie heel lovend over. ‘Na de trainingen wordt besproken of het echt iets voor je is, dat gevoel moet er van twee kanten natuurlijk wel zijn.  Je begint ook voorzichtig, door mee te luisteren of te kijken met een gesprek of chat. Tijdens de training word je gekoppeld aan een mentor. Maar ook als je al langer bij de Luisterlijn werkt word je niet aan je lot overgelaten. Er zijn intervisiegesprekken, minimaal een keer per maand. Dan ontmoet je ook andere vrijwilligers en zo blijven we ook van elkaar leren.’

Wie naar de Luisterlijn belt, wordt door een computer doorgeschakeld naar een vrijwilliger ergens in Nederland. Je krijgt dus niet altijd iemand uit je eigen regio aan de lijn. De beller is anoniem, de vrijwilliger ook. Vrijwilligers draaien in normale omstandigheden vier diensten van vier uur per maand, waaronder een nachtdienst en een weekenddienst. Omdat er vanwege de corona-crisis zoveel meer gebeld wordt, werkt een groot aantal vrijwilligers nu extra uren.

Albert is een van hen, hij doet dit al dertien jaar. ‘Toen ik begon heette het nog SOS Hulpdienst, we hebben ook heel lang Sensoor geheten. Het werk zelf is niet veranderd, al is de organisatie wel veel groter geworden. Ik ging destijds met pensioen en had een boek gelezen over iemand die dit soort vrijwilligerswerk deed. Dat sprak me aan dus toen ik een oproep zag voor nieuwe vrijwilligers, heb ik me aangemeld.
Het is in de loop van de jaren ook een soort verslaving geworden en het is een belangrijk deel van mijn leven. Je doet zinvol werk, het is echt mooi om te doen. In de begintijd duurde een nachtdienst nog acht uur. Dat was echt heel zwaar, vooral fysiek. Al werd er toen nog wel minder gebeld. Maar er werd in die tijd ook doorgeschakeld van het noodnummer 1-1-3, dat kon je zien op je scherm. We hoefden die telefoontjes niet aan te nemen maar ik deed dat altijd wel. Dat waren vaak hele heftige gesprekken, een aantal telefoontjs zijn me voor altijd bijgebleven.
Gelukkig kan ik van nature wel snel omschakelen, ik blijf er meestal niet te lang mee bezig. En anders is er mijn mentor of de intervisiegroep waar ik mijn verhaal kwijt kan. Voor wat betreft mijn persoonlijke leven heb ik er ook veel aan gehad. Ik ben niet zo’n heel makkelijke prater. Maar door de vele trainingen en door ervaring heb ik geleerd om zaken te benoemen, dat begrip kwam heel vaak voorbij! Als ik bijvoorbeeld na een half uur praten merk dat mijn concentratie vermindert zal ik dat nu ook zelf aangeven, dat is ook wel zo eerlijk naar de beller. Want die verdient de volle aandacht.’

Heleen is een heel andere persoon. Zij praat heel makkelijk en toont ook snel haar emoties. ‘Ik kan niet vooraf inschatten wat een verhaal emotioneel met me doet, daarom heb ik heel bewust gekozen voor de chatdienst. Er is dan toch iets meer afstand, wat meer tijd om te reageren en zowel de beller als ik horen geen intonatie natuurlijk. Tegelijkertijd gaan de chats wel vaak veel dieper, dat zijn nooit “koffiegesprekjes”. Het overgrote deel van de chatters is jong en zit met grote levensvragen. Eenzaamheid, zelfverwonding – dat zijn echt pittige onderwerpen. Dankzij de trainingen leer ik ook dat ik het nooit fout doe als ik me maar betrokken toon. Dat is het allerbelangrijkst. Je moet aanvoelen wat de chatter nodig heeft, tussen de regels door lezen. De chatlijn heeft geen nachtdienst, wij zijn van 10.00 uur tot 22.00 uur bereikbaar. Maar meestal begin ik iets eerder en ik ga ook echt wel door als dat nodig is.
Het geeft enorm veel voldoening als je voelt dat je wat hebt kunnen betekenen voor iemand, ook al kun je dat niet altijd helemaal inschatten. De laatste tijd komen er veel chats over corona, bijvoorbeeld van iemand die een dierbare verloren had, dat blijft wel even hangen. Dan is het erg fijn dat je je intervisiegroep hebt, van ongeveer twaalf tot veertien medevrijwilligers. Je kunt altijd bij iemand terecht om na te praten, de collegialiteit is geweldig.’

Jacqueline kreeg anderhalfjaar geleden meer vrije tijd en is bewust gaan zoeken naar vrijwilligerswerk dat bij haar interesses aansluit. ‘Ik ben erg geïnteresseerd in “Geweldloze Communicatie”  en ik wilde daarmee aan de slag. Dus heb ik me gemeld bij de Buurtbemiddeling en bij de Luisterlijn. Ik zie de gesprekken als een wandeling, ik volg de ander. Het is belangrijk dat je ook goed in de gaten houdt wat een gesprek met je doet, want als je gedachten met je op de loop gaan kun je er niet meer zijn voor de beller.  Elk gesprek vraagt ook iets anders, je leert tussen de regels door te luisteren. Je bent geen coach of therapeut, maar soms voel je ook dat iemand echt behoefte heeft aan een klein advies. Daar moet je ook je gevoel in durven volgen. De hoofdzaak blijft altijd het luisteren zonder te oordelen, er gewoon voor de ander te zijn. Naast het bellen ben ik inmiddels ook mentor geworden. Het is heel bijzonder om in een organisatie als de Luisterlijn te werken, er wordt bijzonder goed gezorgd voor de vrijwilligers en ik vind het fijn om daar ook deel van uit te maken.’

Onder andere bij Omroep MAX is extra aandacht besteed aan de Luisterlijn. Het gevolg daarvan was dat er meer mensen gingen bellen. Heel fijn, want dat is de bedoeling. Mensen hoeven niet perse met een heel groot probleem te zitten om te bellen, ook als je gewoon een keer een stem wil horen en even je verhaal kwijt wil kun je bij de Luisterlijn terecht. Naast bellen kun je dus ook chatten en zelfs emailen, dus op wat voor manier men zijn of haar verhaal ook kwijt wil: het kan allemaal. Vrijwilligers kunnen bellen, chatten of emailen vanuit hun eigen huis of op het kantoor van de Luisterlijn in Breda, waar ook bijgaande foto gemaakt is. Daar werkt Stefanie Worm-Kok, die als administratief medewerkster (een betaalde baan) steun en toeverlaat is van de vrijwilligers van de afdeling Breda.

De publiciteit heeft ook voor een flink aantal nieuwe vrijwilligers gezorgd. Er wordt nu gekeken naar een vorm van training die ook in deze tijd aangeboden kan worden, zodat deze vrijwilligers snel ingezet kunnen worden.