Gerard van der Heijden is ambassadeur Brandveilig Leven Breda

Wat houdt je vrijwilligersbaan precies in?
Elke veiligheidsregio moet zelf een brandpreventieprogramma en -organisatie hebben. Ieder doet dat op z’n eigen manier. Er zijn verschillen tussen de aanpak van de verschillende regio’s, maar we hebben wel contact en leren van elkaar. In Breda zijn er tien Ambassadeurs Brandveilig Leven, zes mannen, vier vrouwen. We zijn afkomstig uit allerlei sectoren van de samenleving. Zelf was ik elektrotechnicus en had ik de nodige ervaring met brandmeldinstallaties. We hebben oud brandweerlieden, mensen uit de verzekeringswereld, iemand met bouwkundige achtergrond, van alles.
We hebben als doel om de kennis en het bewustzijn rond brandpreventie in Breda te verbeteren. En dan vooral onder kwetsbare groepen zoals (alleenstaande) ouderen, studenten en verminderd redzame personen. We hebben drie pijlers: voorkomen van brand, ontdekken van brand en het vluchten voor brand. We hebben het ook over brandblussers, maar als een brand groter is dan een prullenbak moet je gewoon wegwezen en het aan de brandweer overlaten.
We leggen huisbezoeken af en lopen dan met een checklist brandveiligheid door de woning. We geven dan aan welke risico’s er zijn en adviseren over het oplossen daarvan. Dat is geheel kosteloos. En of de adviezen worden opgevolgd, wordt niet gecontroleerd. Wel weten we dat het bewust zijn van brandrisico’s een goede aanzet is tot het nemen van maatregelen. We doen dat bij particulieren, maar ook wel bij verenigingen en clubs. Vaak gaat het om simpele zaken: oppassen met kaarsen, de meterkast moet goed bereikbaar zijn, zijn en je moet niet naar een sleutel hoeven zoeken als je snel je voordeur uit moet, in het donker. En je moet je rookmelders regelmatig testen, bijvoorbeeld eens per maand, als de landelijke sirene gaat.

Ook geven we presentaties aan scholen, bijvoorbeeld in het introductieprogramma van AVANS en BUAS. Studenten weten als ze op kamers gaan vaak ook nog niet zoveel over brandpreventie. De risico’s van warme adapters en laders van mobieltjes en laptops zijn voor hun vaak een eye opener. En ook vrije vluchtwegen zijn niet vanzelfsprekend.

Als buurtpreventie in een Bredase wijk een programma organiseert dan zijn wij daarbij, samen met mensen van de AED’s, cybercrime en anderen. We geven dan een presentatie en daarna komen er altijd wel aanvragen voor een bezoek thuis. Die aanmeldingen komen binnen bij de gemeente en wij regelen dan verder de bezoeken. Brandpreventie is natuurlijk hartstikke belangrijk voor iedereen en niet iedereen kent ons. Maar we hebben een beperkt aantal vrijwilligers en moeten echt meer capaciteit hebben als we onze bekendheid nog actiever gaan vergroten. Nu kunnen we de vraag aan.

Hoe ben je erin gerold?
In het jaar dat ik met pensioen ging, overleed mijn vrouw. Ik kon kiezen tussen de geraniums of iets zinvols doen. Ik heb voor dat laatste gekozen. Ik wilde graag mijn kennis en ervaring delen. Ik had als elektrotechnicus brandmeldinstallaties ontworpen, geplaatst en gecontroleerd. Toen in 2015 de gemeente vrijwilligers brandpreventie zocht heb ik mij aangemeld. Met een paar begeleiders en een enthousiaste groep van vijftien vrijwilligers hebben we toen de organisatie opgezet die er nog steeds is. We hadden samen heel wat kennis in huis en in recordtijd hadden we de organisatie op orde. En na een opleiding bij de brandweer begonnen we met huisbezoeken en presentaties.
Welke eigenschappen heb je hiervoor nodig?

Het is handig als je enig gevoel hebt voor techniek. En je moet weten waar je de kennis kunt halen als je die zelf niet hebt. Je moet geduld hebben en met mensen kunnen omgaan. Alleenstaande ouderen hebben bijvoorbeeld nogal eens behoefte aan een praatje voordat je aan de inspectie toekomt. We hebben wel eens vrijwilligers gehad die wel wilden, maar niet konden opbrengen wat nodig was. Daar hebben we afscheid van moeten nemen.

Wat kost het je?
Afgezien van een beetje tijd kost het me helemaal niets. Ik doe het omdat ik het nuttig en leuk vind.

Wat brengt het je?
Het is fijn om de ervaring die je in je leven hebt opgebouwd in te kunnen zetten en over te kunnen brengen. Het is belangrijk werk.

Eigenlijk is iedereen altijd blij met ons bezoek; ze vragen er zelf om, het kost niks en het gaat om iets belangrijks. Soms treffen we situaties aan die direct moeten worden aangepakt, zoals het ontbreken van luchtafvoer boven een geiser of totaal geblokkeerde vluchtwegen. Gelukkig nemen de mensen onze adviezen serieus en nemen ze maatregelen. We hebben als ambassadeurs, zes mannen en vier vrouwen, veel plezier in ons werk. Ik blijf dit doen tot ik niet meer kan.”

Welke tips heb je voor anderen?
Loop allemaal eens kritisch door je huis heen met een oog voor brandpreventie. Je kunt dat doen met een checklist die op de site van de brandweer is te vinden. Controleer bijvoorbeeld ook vluchtwegen en kijk hoe snel je die kunt gebruiken in het donker. Als je kleinkinderen hebt kun je daar samen met hun een spelletje van maken.