Het echtpaar Eva en Emma Laurijssens van Engelenhoven hebben een forum voor transgenders opgericht en organiseren het transgendercafé in SAMSAM. Eva is ook Coördinator Suïcidepreventie bij het COC Tilburg Breda. Hun eigen coming out speelt daarbij een grote rol.
Wie: Eva (74) en Emma Laurijssens (50) van Engelenhoven
Beroep: beide in IT-sector; Eva is met pensioen
Vrijwilligerswerk: forum T-Nederland, besloten en openbaar transgendercafé (in SAMSAM te Breda); Coördinator Suïcidepreventie COC Breda Tilburg
Sinds: ongeveer 2012
Uren per week: ongeveer 15 uur
Wat houdt je vrijwilligersbaan precies in?
Emma: ‘Dagelijks lezen we alle vragen die op ons forum worden gesteld, een of twee dozijn. Onze ervaringenzijn handig bij het beantwoorden van vragen. Zoeken leden informatie, dan weten we dat vaak omdat we dit al zo lang doen.’
Eva: ‘We kwamen als bezoekers in een COC-transgendercafé in het oosten van het land. Liesbeth, mijn eerste vrouw, was biseksueel en was erg betrokken bij mijn zoektocht. Ze vond dat we zo’n bijeenkomst zelf konden organiseren, maar dan zónder de inmenging van andere belangengroepen. Dus hielden we eerst T-Amersfoort en na onze verhuizing naar Etten Leur T- Breda in een gewoon café. Dagelijkse gasten zijn daar gewoon welkom. Het coördinatorschap van suïcidepreventie sloot perfect aan op alle vragen en de bijeenkomsten.’
Hoe ben je erin gerold?
Emma: ‘Van jongs af aan voelde ik me anders. Maar ik had geen broertjes en geen neefjes. Dus ik had geen vergelijking en ik werd sowieso anders behandeld als oudste en enige jongen. Je loopt met een gevoel van ‘het past niet’ maar je weet niet waarom. Er was nog geen internet, er waren geen tv-programma’s over transgenders en boeken waren er nauwelijks. Toch had ik wel ideeën over wat er aan de hand was. Toen ik de moed had dat tegen mezelf te zeggen, was ik 26. Dat deelde ik in een kleine groep. Met iemand uit die groep ben ik twee jaar later getrouwd. Zij wilde er niet aan dat ik er iets mee deed, dus stopte ik dat weg.
Beiden hadden we behoefte aan een gezin. Omdat dat niet lukte, werd de seks een verplichting. Ik vond seks niet leuk, maar dat was logisch als er zoveel druk op ligt. In 2005 kregen we een tweeling, Charlotte en Benjamin. Het was opnieuw een stressvolle periode. Het was gemakkelijk om verdere gedachten over mezelf weg te stoppen. Uiteindelijk ging het tussen ons niet meer; in 2012 gingen we uit elkaar.’
Eva: ‘Ik ontmoette een vriendin die van zichzelf dacht dat ze eerder lesbisch was dan heteroseksueel. Maar mij wilde ze wel. Ook wij wilden kinderen, maar het lukte ons niet. De dokter schreef haar DES voor. Misschien wel daardoor heeft ze in 2002 baarmoederhalskanker gekregen. Het duurde gelukkig tot 2014 voor ze stierf. Wij waren bijna 45 jaar getrouwd.
Kort na ons trouwen stonden we een keer voor haar kledingkast. Ze gaf me wat van haar kleding. Ik trok dat in een opwelling aan. Het gaf me zó’n raar gevoel! Ik schrok er enorm van, en heb dat vervolgens jarenlang weggestopt.
Misschien wel dertig jaar later vertelde ik haar op een dag dat ik heel raar had gedroomd: ik kocht pumps voor mezelf. Dat hebben we daarna gedaan; zij rekende ze af. Ze vond het leuk staan als ik in huis, gewoon onder mijn broek, op die pumps liep. Liesbeth aanvaardde me zoals ik ben en stiekem was ze er trots op dat ze was getrouwd met een vrouw.
Samen bezochten we bijeenkomsten van het COC, waar ze ook voor transgenders een avond hadden. Dat associeerden veel mensen toch met gay. “Waarom zetten we zelf niets op”, vroeg Liesbeth mij in 2012. Dat gedaan in Amersfoort, waar we destijds woonden. Toen ik later naar Breda verhuisde, deed ik hier hetzelfde. Inmiddels had ik Emma ontmoet op het forum, dat ik ondertussen ook had opgericht.
Emma is op het forum T-Nederland terecht gekomen met vragen. Hoewel het platform geen datingsite is, kregen wij toch een relatie. We hebben beiden een geslachtaanpassende operatie gedaan, ik in Nederland, Emma in Thailand. Na die operatie heb ik twee dagen continu met een big smile in bed gelegen. Het was wel een van de hoogtepunten.’
Emma: ‘De meeste impact heeft het op je sociale leven. Zelf heb ik dat heel geleidelijk gedaan, dat hoort misschien wel bij die zoektocht. Ik experimenteerde met make up, droeg blanco nagellak. Tijdens een bedrijfsuitje waren we een heel weekend weg. “Waarom draag jij eigenlijk geen gekleurde nagellak?” vroeg een collega me. De volgende dag droeg ik bijpassende nagellak bij mijn blauwe polo. Op die manier wende mijn omgeving eraan.
Charlotte en Benjamin, mijn kinderen, kregen ook van alles mee. Ik vertelde hen dat ik een verwijzing had voor het ziekenhuis. Charlotte reageerde heel laconiek: “Mag ik even je Ipad?” Daar zocht ze op YouTube een filmpje op: van een jongen naar een meisje. “Zo, nu weet ik wat dat is.”
Benjamin woont inmiddels bij ons. Hij vindt het de gewoonste zaak van de wereld. Sterker nog, hij accepteert veel meer dan zijn leeftijdgenoten, weet ook meer. Bij de moeilijke telefoongesprekken die we voeren, zit hij er soms gewoon bij.
Voor ons beiden zijn al onze ervaringen en de informatie dingen waarmee we anderen kunnen ondersteunen en adviseren. Dat drijft ons wel om door te gaan met dit vrijwilligerswerk. Al is het vrijwillig, het is niet vrijblijvend. We zeggen wel eens dat er ook een café is als wij er niet zijn. Maar in de praktijk werkt het niet zo. Als ze ons niet zien, gaan mensen gewoon weer weg.
Waarin verschilt dit van je ‘gewone’ werk?
Emma: ‘Het scheelt veel minder dan dat je zou denken. In de IT, waar ik werk, lijkt het te gaan om iets technisch. Maar ik ben generalist. Ik knoop specialisten aan de vraag die er ligt. Het komt erop neer dat ik goed moet luisteren en naar het juiste antwoord moet zoeken.”
Eva: ‘Ik bezocht vroeger klanten in de IT. Ook daar had ik heel veel gesprekken. Dat kon ook over bijvoorbeeld rouw gaan. Maar als transgender ben je ook veel bezig met rouw en afscheid nemen. Ik ben zelf altijd een prater geweest. Dus ook bij mij is er niet zoveel verschil en gebruik ik de karaktereigenschappen die ik toch al had.’
Wat kost het je?
Eva: ‘Het kost niet alleen tijd. Voor het deel van suïcidepreventie heb je ook opleidingen nodig. Een deel daarvan vergoedt het COC. Maar als ik naar een duur congres ga, betaalt Emma de vierhonderd euro die dat kost. Zij is degene van ons twee die nu nog geld verdient’, lacht Eva.
Emma: ‘Het kost natuurlijk ook tijd. We lezen iedere dag de vragen op het forum door en geven antwoord. Daarnaast zijn we drie van de vier vrijdagen van vijf uur ’s middags tot een uur ’s nachts aanwezig in een transgendercafé. Dat kost soms eens energie. Enige nazorg is ook wel eens nodig, maar we moeten ervoor waken dat we ze intensief begeleiden – we hebben nog een eigen leven!’
Wat brengt het je?
Eva: ‘Ik heb periodes dat ik redelijk depri ben. Praat ik dan met iemand die suïcidaal is, dan lucht mij dat ook op. Ik relativeer ook meer. En het is wel heel mooi dat het door het forum en zo mogelijk is anderen te helpen.’
‘Het mooiste is dat dit ons bij elkaar heeft gebracht’, zegt Emma met een grote lach op haar gezicht.
Welke tips heb je voor anderen?
Emma gaat door: ‘Wees niet bang om jezelf te zijn. Eerlijk zijn is niet alleen goed voor jezelf, maar ook, voor de mensen om je heen.’
‘Misschien raak je mensen kwijt’, voegt Eva toe, ‘maar als je niet jezelf kunt zijn, wegen zij daar dan tegen op?’
Voor meer info zie www.t-nederland.nl
