Luara Kamma-Moore strijdt tegen verspilling

Dromen van een foodhub, voor een duurzame en circulaire levensstijl

Wie: Luara Kamma-Moore (45), geboren in Oregon, VS. Woont sinds 2018 in Nederland.
Beroep: Tot 2020 creative director bij zakelijke events (VS). Huidige betaalde baan: 2-4 uur in de week bij circulair voedselketenproject.
Vrijwilligerswerk: Bestuur en uitvoering Breda Food Co-op
Sinds 2020 bezig met zero waste en voedsel verbouwen binnen de draagkracht van de aarde.
Uren per week: Werkt zestig uur per week waarvan het meeste onbetaald (alleen workshops of catering zijn betaald).

Luara Kamma-Moore droomde van een plek waar duurzaam, lokaal en verpakkingsvrij eten de norm is. Wat begon als een kleine winkel groeide uit tot een rijdende foodhub en een bruisende community. In dit inspirerende verhaal lees je hoe zij – met lef, doorzettingsvermogen en een flinke dosis idealisme – een beweging in gang zette die laat zien: een andere manier van consumeren is wél mogelijk.

Wat houdt je vrijwilligersbaan precies in?

“We hebben met drie bestuursleden een bus gekocht en opgeknapt, waarmee we drie tot vier keer per week op een locatie staan. Mensen kunnen biologisch eten, schoonmaakproducten en lichaamsproducten kopen, en zonder verpakkingsmateriaal. Alles is biologisch afbreekbaar.
We hebben vijftien vrijwilligers bij de bus en een communicatie- en marketingteam. Evelyn D’Hooghe en ik sturen deze mensen aan. Evelyn werkte eerder ook in de winkel en geeft workshops in zuurdesem en fermentatie.”

Hoe ben je erin gerold?

“Vijf jaar geleden ben ik op STEK begonnen met de winkel Elemental Eco. Tot die tijd organiseerde ik zakelijke evenementen op het gebied van sales bij een Amerikaans bedrijf. Daar zorgde ik voor alle visuele zaken. Ik baalde van alle verspilling en zette een systeem op van hergebruik, minder slechte prints etc. Creatief was het een uitdaging, maar dat zakelijke was niet mijn wereld. De verspilling deed me pijn. Ik vloog bovendien heel vaak vanuit Nederland naar New York, Las Vegas, noem maar op.

Ik baalde van alle verspilling en zette een systeem van hergebruik op

Ik wilde in Breda verder wortelschieten. Omdat het als buitenlandse moeilijk is om een baan op niveau te krijgen, startte ik na corona met een betekenisvol bedrijfje. Uitgangspunten waren: wat mis ik hier in Breda en wat maakt me blij?
Ik miste een voedselcoöperatie van lokale ondernemers met duurzaam voedsel. Er zijn wel boerderijwinkels waar je naartoe kunt gaan, maar een centrale plek om de producten te kopen, was er niet.

Je stek vinden

Het liefst was ik toen al een coöperatie begonnen, maar ik woonde twee jaar in Nederland en had nog niet genoeg contacten. Wel liep ik tegen STEK aan, de plek op de Veilingkade voor innovatieve en groene ondernemers. Ik heb daar een pitch gehouden over zero-waste en zelf je voedsel in een zak scheppen. Ze waren enthousiast.
Daarna heb ik een container gekocht en mijn winkel ingericht. We gingen midden in de winter open.
Alles moest ik uitzoeken: bedrijfsregels, waar koop ik wat in enzovoorts. Gelukkig houd ik wel van uitdagingen.

Financieel was mijn man opeens kostwinner. Hij man gunde het mij om dat te proberen. Het idee was: klein beginnen en dan opbouwen. De investering kwam van mijn spaargeld en het was de bedoeling dat ik na een jaar wel wat inkomsten had. Dat lukte niet goed.
Maar ik kon niet meer stoppen. Ik ben een doorzetter en een doener. Ik ga ervoor, dat kan niet anders. Dat wist Joris, mijn man, ook.

Alles moest ik uitzoeken, gelukkig houd ik wel van uitdagingen

Zichtbaarheid

We hadden het leuk op STEK en we verbeterden onze omzet. Maar STEK is voor een specifieke doelgroep. Het ligt achteraf, is onzichtbaar en wat onbekend. Ik wilde impact maken en naar een locatie met meer zichtbaarheid. Drie jaar geleden verhuisde de winkel naar de Boschstraat. Weer investeren, in tijd, geld en energie.
Gelukkig ben ik handig en doe ik veel aan hergebruik, privé natuurlijk ook. Dat scheelt bij investeren en voor onze uitgaven thuis.

Verhuizen was een stap in de goede richting. Je weet alleen niet of het gaat lopen. Zijn er voldoende mensen die dit willen? De die-hards bleven komen en we groeiden wel, maar de kosten gingen ook omhoog. Zou het voldoende zijn? Dat was spannend.
Ik moest mensen inhuren om in de winkel te staan, ik kon niet alles alleen. Dat zou ook niet goed voor mij zijn geweest, gewoon teveel. Bovendien moest ik netwerken, het concept verder ontwikkelen. Die mensen heb ik betaald, mezelf niet. Het bleef sappelen.

Het eindresultaat zag ik voor me, maar ik wist niet hoe ik daar kon geraken. In de VS heb je zoveel grote zaken waar mensen duurzaam kunnen kopen en eten. Waarom lukte het hier niet? Ik deed steeds meer: ondernemer zijn, de inkoop, huur betalen, stagiaires begeleiden. Ik gaf workshops om inkomen te genereren. Maar het lukte niet om een bescheiden boterham te verdienen, tegen een redelijk tijdsinvestering. Dat toegeven was heel zwaar. Het loslaten ook.

Gelukkig hebben we een sterke relatie, Joris heeft me op heel veel manieren kunnen steunen

Sluiting

In juli vorig jaar hebben we de zaak gesloten. Dat zie je aankomen; het was een heel moeilijk jaar. Geestelijk en fysiek was ik kapot, ik had een burn-out. Zo erg, dat ik een tijdje zelfs niet kon lopen. Maar de afspraak met Joris was dat als na de verhuizing het binnen twee jaar niet lukte, ik zou stoppen.
Toen mij gezondheidsklachten erger werden, en ik er depressief van werd, was het genoeg.”

Luara neemt even een pauze. Het raakt haar nog steeds. “Gelukkig hebben we een sterke relatie. Het is namelijk ook andersom geweest: toen Joris naar Amerika kwam, zat híj in die situatie en was ík kostwinner.
Hij heeft me juist op heel veel manieren kunnen steunen. Natuurlijk was het niet altijd gemakkelijk met een jong gezin van twee kinderen en een hypotheek. Maar hij heeft er aan de andere kant ook van kunnen profiteren. Joris is erg trots op me.

Coöperatie

De winkel betekende veel voor onze klanten, en ik wilde verder gaan met die droom. Mijn oplossing was dat ik het vooral niet meer alleen moest doen. Als ik doorging, was dat samen met anderen, in een coöperatie.
Ik deed enkele maanden rustiger aan. Maar daarna moesten we stappen zetten. In september hadden we een bus. Dat hebben we deels met crowdfunding bereikt. Daarnaast hebben we twee privéleningen afgesloten, onder andere van mezelf. Met vrijwilligers hebben we de bus schoongemaakt en bestickerd, verbouwd en het tapsysteem opgehangen. Via grote bussen met taps eraan, kunnen we levensmiddelen als noten, zaden of pasta’s in zakjes of doosjes laten lopen.

Ook van een vriend kregen we een lening. Daar kochten we voorraden van. Als ook dit plan niet zou slagen, zouden zowel die vriend als ik het schip in gaan. Maar zo kijk ik er niet naar. We hebben drie bestuursleden en vijftien vrijwilligers en samen krijgen we nu veel meer voor elkaar.

Gezond bedrijf

We moesten leren rijden met zo’n grote onhandige bus. Hoe zet je alles zo neer dat er niks breekt of omvalt. Het is een kleine ruimte, hoe werk je daarin? Mensen tappen niet langer zelf zoals in de winkel, wij helpen met twee personen. Je moet dan vooral goed weten waar alles staat.
Eerst hebben we ‘gevent’, een uur op een plek staan en dan verder rijden. Dat was pittig. Opzetten en afbreken is erg vermoeiend, zeker vervelend als er dan ook niet genoeg klanten zijn. We staan nu vooral op makten, bijvoorbeeld op de Biomarkt op dinsdag. Daar betalen we geld voor, maar de omzet gaat vooruit. We zijn nu wat je noemt een gezond bedrijf. Het gaat niet hard, maar zo kunnen we blijven bestaan.”

Visualiseren helpt: van je droom een plaatje maken in je hoofd

Waarin verschilt het van je ‘gewone’ werk?

“Het belangrijkste is dat ik hier energie terugkrijg. Maar vergelijkbaar is dat je veel verschillende dingen moet regelen. Je hebt wel steeds het eindplaatje in je hoofd waarbij je op alle details moet letten.
Je moet goed kunnen organiseren en goed kunnen visualiseren: een beeld hebben van je droom. Vooral om uit te leggen wat ik wil. En budgetteren natuurlijk.”

Wat kost het je?

Het heeft me een tijd lang mijn gezondheid gekost. Ik had veel stress, was moe en was niet altijd gezellig. Dan wilde ik echt niet spelen met de kinderen. Nu kan dat gelukkig weer wel.
Ik heb mezelf opnieuw moeten uitvinden. Dat kost gewoon heel veel tijd, dat was ook een moeilijk pad. En het lukt nog altijd niet echt gemakkelijk om mijn boterham ermee te verdienen.”

Het geeft me veel energie als ik mensen zie die enthousiast zijn. Het is belangrijk werk

Waarom dan toch onbetaald werk?

“Het voelt gewoon goed. Ik ben trots op wat ik doen, het is een toevoeging als ik een evenement organiseer als het Groenfestival. Het geeft me veel energie als ik mensen zie die enthousiast zijn, en veel mooie initiatieven. Het is belangrijk werk.”

Wat brengt het je?

“Ik heb het moeilijk gevonden om te niksen, ik wil projecten hebben. Nou, dát had ik, een project! Daar kan ik tevreden op terugkijken.
Het heeft voor onze kinderen ook iets betekend. Van mij krijgen ze mee dat je kunt vechten voor je droom. In die zin ben ik een goed voorbeeld geweest. Bovendien ben ik de afgelopen vijf jaar vaker aanwezig geweest dan toen ik nog veel reisde.
De kinderen doen mee in de bus. Ze groeien op met (bewust) nadenken over wat gezond is en wat je nodig hebt.

Ik heb heel veel kleine geluksmomentjes gehad de afgelopen jaren. We maken bijvoorbeeld wormenhotels met kinderen, een opdracht van de gemeente. Als ik zie hoe die kinderen de wormen vasthouden en naar ze kijken, zo vol verwondering, word ik daar helemaal blij van. Ook als mensen bijvoorbeeld reacties geven op een wildplukwandeling. Dan weet ik: hier doe ik het voor, ik maak verschil.
Ik laat de medemensen zien hoe je kleine stapjes maakt in je leven. Vaak voelen mensen zich machteloos, wat kan ik betekenen als eenling? Hier laten we ze zien hoe je kunt beginnen. Dat vertellen ze aan vrienden, buren. Zo verspreidt het zich als een olievlek. Op den duur maakt dat voor onze aarde en de natuur een groot verschil.”

De kinderen groeien op met (bewust) nadenken over wat gezond is en wat je echt nodig hebt

Hoe heb je je tegenslagen overwonnen?

“Ik ben zoals Pipi Langkous: ‘Ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het wel kan.’ Dan ga ik dus iets doen. Ik zie geen beren op de weg, zie vooral mogelijkheden. Verder heb ik besloten dat het me niet uitmaakt wat mensen van me vinden, ik ga er gewoon voor. Zo heb ik Nederlands leren spreken ook benaderd, of een netwerk opbouwen.
Daarnaast vraag ik me vaak af wat het juiste is om te doen. Pas daarna neem ik beslissingen.”

Een beweging worden

“Wij zijn meer dan een mobiele verpakkingsvrije winkel, we bouwen een community. Mijn grootste droom is dat we met honderden zijn, duizenden misschien wel. En dat er een breed programma loopt met naast de bus ook evenementen, workshops, films. We willen een beweging worden.

Vers, lokaal en duurzaam

We zijn net begonnen met de Breda Dichtbij Box: een versbox gevuld met groente en fruit die binnen een cirkel van dertig km rond Breda zijn verbouwd door ‘regeneratieve’ voedselproducenten. Dat zijn ondernemers die binnen de draagkracht van de aarde produceren, zoals voedselbossen, zorgboerderijen en tuinderijen. Dus onbespoten, aandacht voor de bodem, biodiversiteit. Mensen kunnen dat bestellen. Hetzelfde wat Odin doet, alleen lokaal. We hebben daardoor een kleinere voetafdruk, het is ook verser en bovendien ondersteun je de kleinschalige ondernemer én ons initiatief.

Toekomstmuziek: de foodhub

Vanaf april werken we samen met De Beukenhof. Daar hebben we onze voorraad en zij gaan samen met ons die boxen vullen. Ook onze bus vullen we samen. We kunnen nu een webshop openen en via een fietskoerier kun je de box bij je thuis laten afleveren.
Het doel is om uiteindelijk wel weer een winkel te openen met een restaurant erbij en plek voor workshops. Een soort duurzame foodhub. Maar dat is toekomstmuziek.”

Niemand kan alles alleen en zeker niet goed. In mijn reis was dat de belangrijkste ontdekking: waar ben ik goed in?

Welke tips heb je voor anderen?

“Het is belangrijk om op jezelf te vertrouwen. Als je echt een passie voor iets hebt, kun je dat heel goed op je eigen manier delen met de wereld. Blijf vooral doorgaan met die eigen manier. Zo ben je oprecht.
En het is belangrijk om hulp te vragen. Niemand kan alles alleen en zeker niet goed. In mijn reis was dat de belangrijkste ontdekking: waar ben ik goed in? En wat doen anderen beter dan ik? Je moet het loslaten om álles te willen doen!”